Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Rybaki – kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Rybakach gm. Maszewo, pow. krośnieński
 

Niewielka wieś Rybaki, położona w gminie Maszewo, posiada charakterystyczną dla tego terenu zwartą zabudowę wiejską. Przy głównej drodze prowadzącej przez wieś, w północno-zachodniej części miejscowości, wzniesiono kościół. Budowlę zlokalizowano na placu kościelnym ograniczonym od wschodu i zachodu drogami, a od strony północnej i południowej zabudowaniami mieszkalnymi. Przy kościele wzniesiono także budynek pełniący po wojnie rolę salki katechetycznej. Od połowy XVII w. na terenie tym istniał cmentarz zlikwidowany po 1945 r.

Najstarsze wzmianki o Rybakach pochodzą z 2. poł. XIII w. Ponownie istnienie wsi potwierdzone zostało źródłowo w 1438 r., kiedy to czynsze z miejscowości odkupili od księcia głogowskiego Henryka, bracia Hans i Lorenz von Knobelsdorf. W XVI w. wieś przeszła w ręce rodu von Löben. Po 1850 r. doszło do częściowego podziału dóbr szlacheckich między licznych chłopów.

W 2. poł. XVII w. wzniesiono kościół protestancki w konstrukcji szkieletowej. Na emporze organowej zachował się napis wskazujący okres budowy i jego fundatora: „w 1659 r. Dom Boży przez Johanna Fridricka v. Löben został wybudowany i 14.10.1677 poświęcony”. Około roku 1680 zakończono prace we wnętrzu świątyni wprowadzając z inicjatywy syna Johanna Fridricka niezwykle interesujące barokowe wyposażenie z lożami kolatorskimi wydzielonymi szkleniem gomółkowym na emporze południowej. W XVIII w. świątynię obudowano z zewnątrz cegłą i otynkowano. W 2. poł. tego stulecia wprowadzono do wnętrza ołtarz ambonowy. Prawdopodobnie około 1934 r. wzmocniono ścianę szczytową dostawiając kruchtę ze ścianami w formie grubych przypór. W okresie tym, na terenie istniejącego wówczas wokół kościoła cmentarza, wzniesiono niewielki budynek, którego dokładnego pierwotnego przeznaczenia nie znamy.

Kościół w Rybakach założony został jako jednonawowy z trójbocznie zamkniętą częścią prezbiterialną. Jednorodna bryła wzbogacona została prostą wieżą wychodzącą z połaci dachu nawy od strony zachodniej oraz dostawionymi – od strony północnej zakrystią i od strony południowej kruchtą. Nawę świątyni nakryto dachem wielospadowym, przybudówki oraz wieżę dachami dwuspadowymi. Elewacje kościoła nie posiadają detalu architektonicznego i pokryte są szarym tynkiem cementowym. W elewacji zachodniej, na osi, znajduje się jedno z dwóch wejść do świątyni obecnie zamknięte współczesnymi drzwiami. Z elewacją nawy zlicowano ścianę wieży przeprutą niewielkimi usytuowanymi symetrycznie otworami okiennymi zamkniętymi łukiem pełnym. Elewacja północna prosta, wzbogacona została jedynie dwoma niewielkimi oknami prostokątnymi, osadzonymi w rozglifionych otworach zamkniętych łukiem odcinkowym. Część elewacji przesłonięto niewysoką zakrystią, w której w ścianę północną wprowadzono nisko osadzony otwór okienny o wykroju prostokątnym. Ściany boczne zakrystii pełne. Elewacja wieży została opracowana podobnie do strony zachodniej – poprzez wprowadzenie dwóch otworów okiennych. Elewację wschodnią korpusu tworzą trzy ściany prezbiterialne. W osiach tych ścian znajdowały się niegdyś trzy analogicznie rozglifione otwory okienne o wykroju wysokiego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym i zamknięte oknami prostokątnymi. Obecnie środkowe okno jest zamurowane. Elewacja południowa zakomponowana została analogicznie do północnej z tym, że tutaj na osi umieszczono kruchtę z wejściem do świątyni prowadzącym przez uskokowo opracowany portal. Wejście zamknięto współczesnymi drzwiami dwuskrzydłowymi. Elewację południową wieży opracowano identycznie jak północną.

Jednoprzestrzenne wnętrze kościoła zostało znacznie przekształcone w okresie powojennym. Przede wszystkim otynkowano ściany, zasłaniając tym samym wyeksponowaną dotąd konstrukcję szkieletową. Zachowała się konstrukcja empor wsparta na drewnianych słupach, a od strony zachodniej na masywnych filarach połączonych sklepieniem. W tej części przekształcono jednak poziom empory, wyrównując pierwotnie obniżoną nieco, podłogę balkonu do pozostałych. Na balustradach empor eksponowane są do dzisiaj malowane panneau inspirowane malarstwem niderlandzkim z początku XVI w. Po stronie wschodniej, tuż przy ścianie, ustawiony jest ołtarz. Pierwotnie zakomponowany był jako ambonowy z prowadzącymi do kosza amonowego schodkami i stał nieco wysunięty do przodu. Obecnie układ prezbiterium został dostosowany do liturgii posoborowej.

Niewiele jest informacji o powojennej historii świątyni. Zachowana dokumentacja fotograficzna wykazuje, iż w roku 1956 tynki zewnętrzne były znacząco uszkodzone. Poświęcenie budowli jako kościoła filialnego parafii w Maszewie nastąpiło w roku 1946. Wówczas też zapewne przeprowadzono remont tynków, gdyż jak to ukazują zdjęcia pochodzące z około 1966 r., świątynia wykończona jest tynkami w dobrym stanie. W okresie tym nastąpiła także prawdopodobnie likwidacja szklenia gomółkowego lóż kolatorskich. Należy przypuszczać, iż przekształcenie ołtarza ambonowego dla potrzeb posoborowej liturgii katolickiej nastąpiło tuż po ogłoszeniu założeń soboru trydenckiego. W latach 1984-1994 przeprowadzono prace remontowe, obejmujące przełożenie dachu, położenie gładkich tynków w naturalnym kolorze wewnątrz kościoła, wymianę podsufitki i oczyszczenie belek stropu i empor. Wówczas też położono płytki lastrykowe zastępując zachowaną do tego czasu posadzkę z płytek ceramicznych.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content