Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Stany – Dwór

Wieś Stany (niem. Auhalt) leży na uboczu, przy wschodnim brzegu Odry. Oddalona jest około 6 km na północny wschód od Nowej Soli. Najstarsze dzieje wsi nie są znane. Pierw­sze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1740 roku. Jednakże już dwa wieki wcześniej funkcjonowała tu przeprawa promowa, odgrywająca istotną rolę w okresie wojny trzydzie­stoletniej, kiedy to w jej pobliżu zlokalizowano warowny obóz wojskowy. W połowie XVIII wieku wieś podzielona była na dwie części: północna należała do książąt von Schönaich z Siedliska, południowa stanowiła własność królewską. W 1844 roku w części królewskiej swą siedzibę miał rewir leśny, ludność trudniła się przewoźnictwem i tkactwem.

Dwór w Stanach leży w północnej – „książęcej” części wsi, przy drodze prowadzącej ze wsi do miejsca przeprawy. Powstał on około 1800 roku. Stanowił własność sołtysa, pełnił rolę karczmy i budynku mieszkalnego, początkowo również był miejscem posiedzeń sądu. Je­dynym źródłem pozwalającym określić pierwotne przeznaczenie obiektu są plany z roku 1876, na których został on określany jako „Scholz Aug. Kretschmer” i „Scholtisei”. Z pla­nów wynika również, że zlokalizowany był on przy podwórzu gospodarczym, otoczonym budynkami gospodarczymi. Brak źródeł wskazujących, kiedy sołectwo zostało zniesione, natomiast funkcję gospody pełnił do roku 1945, a w latach 60. XX wieku zachodnia część zaadaptowana została na cele sakralne.

Klasycystyczny budynek założony jest na planie prostokąta o wymiarach 23,5 × 10,5 m, parterowy, częściowo podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z naczółkami i póź­niejszymi wystawkami okiennymi. Frontem zwrócony jest na wschód w stronę podwó­rza. W uprzednio ośmioosiowej elewacji frontowej zamurowano jedno z okien, z powo­du otynkowania zniszczeniu uległo boniowanie, narożne lizeny oraz opaski okienne. Usu­nięte zostało również powiekowe okno z dolnej części mansardowego dachu. Otwór wej­ściowy przesklepiony koszowo posiada historyczną stolarkę, podobnie jak część otworów okiennych.

Elewacja zachodnia jest siedmioosiowa z centralnie umieszczonym otworem wejściowym płasko przesklepionym. Jej stolarka zarówno drzwiowa, jak i okienna jest wtórna.

Po zaadaptowaniu części południowej w latach 60. XX wieku na kaplicę dobudowano mu­rowany przedsionek z prosto zamkniętym otworem wejściowym, zwieńczony szczytem z prześwitem i krzyżem. Na ścianie powyżej przedsionka pozostało jedno okno.

Elewacja północna początkowo trzyosiowa w przyziemiu i czteroosiowa w partii poddasza, obecnie posiada jeden otwór okienny w przyziemiu i trzy w suterynie, wszystkie pozbawio­ne stolarki i opasek. Przyziemie od suteryny rozdziela profilowany gzyms.

Rozplanowanie przyziemia jest trójdzielne, dwutraktowe. Z powodu nieodpowiednich prac remontowych budynek zatracił większość swoich cech charakterystycznych: zamu­rowanie części okien spowodowało zatracenie rytmu elewacji, położenie nowych tynków pozbawiło budynek elementów, takich jak: boniowanie, pilastry, lizeny, gzymsy, opaski okienne. Historyczny wizerunek uwidacznia się jedynie w proporcjach bryły i uszkodzo­nym mansardowym dachu.

Obecnie mocno zniszczony budynek, po przeniesieniu kaplicy, pełni funkcję magazynową.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content