Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Stara Jabłona – Dwór i zespół folwarczny

Zespół folwarczny zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części wsi, po południo­wej stronie drogi Nowe Miasteczko – Przemków. Dwór, odsunięty od podwórza gospo­darczego na południe, zajmuje współcześnie wyodrębnioną posesję o kształcie nieregular­nego pięcioboku.

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana jest w 1305 roku jako Jablona Antiqua. Na począt­ku XV wieku właścicielem Starej Jabłony był Jorg Unruh, który w 1413 roku sprzedał wi­kariuszowi głogowskiemu prawo pobierania czynszu w swoich dobrach – Jabłonie i Żuko­wie. Od końca XV do połowy XVIII wieku Jabłona znajdowała się w rękach rodziny von Glaubitz. W 1606 roku miejscowość została podzielona pomiędzy dwóch braci, Walente­go i Mikołaja von Glaubitz, na wieś górną i dolną. Wprowadzony wówczas podział utrzy­mał się do 1945 roku. W 1752 roku obie części Starej Jabłony nabył Georg Abrahan von Knobelsdorff. Po 1800 roku jego wnuk, Wilhelm, sprzedał górną część wsi Marie Eliabeth Fiedler. W połowie XIX wieku oba majątki znalazły się w rękach rodziny Knoch. W 1917 roku górna część Starej Jabłony należała do von Kowalskiego, który po kilku latach stał się właścicielem również części dolnej. Następnie, w 1937 roku jako właściciele dóbr wymie­niani są spadkobiercy Wilhelma Reinecke.

Dwór został wzniesiony przypuszczalnie w latach 1826-1830 dla Marie Eliabeth Fiedler. Budynek w stylu klasycystycznym założony jest na planie prostokąta, z wnętrzem w ukła­dzie dwutraktowym, wtórnie przedzielonym ściankami działowymi w jego wschodniej części. Fasada skierowana jest na północ. Parterowy budynek posadowiony na wysokich piwnicach, nakryty jest dachem mansardowym z naczółkami. W obecnej formie elewacje pozbawione są dekoracji, wieńczy je jedynie gzyms okapowy. Kondygnacja piwnic zaak­centowana jest nieznacznym wysunięciem przed lico elewacji. Fasada, pierwotnie dziewię­cio-, obecnie ośmioosiowa, w części środkowej podkreślona została ryzalitem zwieńczo­nym trójkątnym przyczółkiem, mieszczącym okno zamknięte łukiem odcinkowym. W osi ryzalitu znajduje się wejście główne poprzedzone murowanymi schodami. Drugie wejście ulokowane zostało w elewacji tylnej. Z oryginalnego wystroju dworu zachował się jedynie fragment posadzki ceramicznej w korytarzu.

Skromna bryła rezydencji nawiązywała swym kształtem do klasycznego nurtu architektu­ry pozostającej pod wpływem szkoły berlińskiej. Niezachowany wystrój elewacji stanowił istotny element odróżniający dwór od innych wiejskich domów mieszkalnych. Przypusz­czalnie fasada zakomponowana była na zasadzie równowagi pionów i poziomów. Podzia­łom horyzontalnym wyznaczonym przez linię cokołu oraz gzymsy – działowe i koronujący, odpowiadały akcenty wertykalne – ryzalit środkowy i nieznacznie wysunięte z lica muru skrajne partie fasady. Partię cokołową oraz zryzalitowne skraje fasady pokrywało boniowa­nie. Otwory okienne ujęte były w opaski taśmowe, a w skrajnych częściach fasady dodat­kowo zwieńczone były naczółkami. Pozostałe elewacje pod względem wystroju opracowa­ne były prawdopodobnie w nawiązaniu do fasady.

Po II wojnie utworzono tu PGR. W dworze mieściły się mieszkania dla pracowników. W wyniku remontów prowadzonych w 2. poł. XX wieku przekształcono wnętrze oraz zu­bożono elewacje o dekorację architektoniczną. Na początku naszego wieku ocieplono ele­wacje dworu styropianem, cokół obłożono płytkami ceramicznymi, a także wymieniono stolarkę okienną na nową wykonaną z PCV. Prace, prowadzone bez pozwolenia konserwa­tora zabytków, przyczyniły się do znacznego umniejszenia wartości zabytku.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content