Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Świdnica – Dwór

Renesansowy dwór – obecna siedziba Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza, położony jest w centralnej części miejscowości. Otoczony od wschodu i południa par­kiem, od północy zabudowaniami folwarcznymi, a od zachodu dawnym podwórzem go­spodarczym.

Od 4. ćw. XIV wieku Świdnica (niem. Schweidnitz) należała do rodu von Kittlitz. Pierw­szym właścicielem wymienianym w roku 1396 jako patron miejscowego kościoła był He­inrich Młodszy von Kittlitz. Prawdopodobnie w tym czasie wzniesiono pierwszą siedzi­bę Kittlitzów. Pod koniec XVI stulecia panem majątku był Hans Christoph I von Kittlitz wymieniany jako komandor zakonu joannitów. Z jego inicjatywy budowla wzniesiona w 1. poł. XVI wieku została rozbudowana. Rezydencja pozostała jeszcze przez sto lat w po­siadaniu Kittlitzów. W 1702 roku świdnicki majątek nabył Otto Abraham von Diebitsch od ostatniego Kittlitza – Hansa Christopha III. W ciągu XVIII stulecia dobra często zmie­niały właścicieli. Od 1734 do 1746 roku należały do rodziny von Stentsch. Dnia 17 grud­nia 1740 roku gościem posiadłości należącej do Eleonore Charlotte von Stentsch z domu Kittlitz, wdowy po królewskim szambelanie Maximilianie Gottlobie von Stentsch był król Fryderyk II. W latach 1770-1786 włościami władał królewski marszałek i szambelan Karl Bernhard von Prittwitz – Gaffron. Po jego śmierci majątkiem gospodarowała jego córka Friederike Christine. Trzy lata później posiadłość odkupił jej mąż baron Melchior Got­thard von Dyhern i zarządzał nią do 1809 roku. W ciągu XIX stulecia majątek wraz z re­zydencją często zmieniał właścicieli. Przez ponad pięćdziesiąt lat dobra były w posiadaniu rodziny Schneider. Za ich panowania w 1. poł. XIX wieku przeprowadzony został remont starego dworu. Po roku 1862 dwór stał się własnością hrabiego Artura Friedricha Joahi­ma von Knobelsdorff, następnie w roku 1876 Artura Lehme i w 1886 roku wrocławskie­go kupca – Otto Eisenstacka. W kolejnych latach majątek ponownie wszedł w posiadanie rodziny von Knobelsdorff, która zbyła go na początku XX wieku Emilowi Frendenfeldo­wi. Do 1945 roku budynek kilkakrotnie zmieniał właścicieli, wśród nich był m.in. Max Stober i Bruno Funk.

Powstały w 1. poł. XVI wieku renesansowy dwór Kiettlitzów, otoczony był zapewne fosą. W wyniku przekształcenia budowli obronnej w rezydencję, co miało miejsce na przeło­mie XVI-XVII wieku, powstał obecny obiekt, założony na planie litery „L”. Późnorene­sansową, trzykondygnacyjną, podpiwniczoną rezydencję nakrywają zespolone pod ką­tem prostym, dwuspadowe dachy, ujęte wysokimi szczytami o wklęsło-wypukłym obry­sie, sytuowanymi od północy, południa i zachodu. Elewacje tynkowane gładko zdobione w narożach dekoracją sgraffitową, mają nieregularnie rozstawione okna ujęte w kamienne opaski. Wejście główne umieszczone centralnie w fasadzie, ujęte jest kamiennym późnore­nesansowym portalem, zwieńczonym przyczółkiem, w którym znajduje się data „1602”.

Po II wojnie światowej zabytek użytkowany był przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska”, jako magazyn, a gdy wymagał remontu został opuszczony. W latach 1967-1972 zdewastowany obiekt poddano odbudowie ze środków konserwatorskich. W trakcie prac usunięto XIX-wieczne naleciałości, odsłaniając spod sufitów belkowe, polichromowa­ne stropy, zdobione sztukatorsko pozorne sklepienie i inne renesansowe elementy.



Dwór usytuowany jest w zachodniej części miejscowości, po zachodniej stronie drogi pro­wadzącej z Zielonej Góry do Nowogrodu Bobrzańskiego, około 1,2 km od zjazdu. Do re­zydencji prowadzi gruntowa droga, która na ostatnim 100 m odcinku wysadzona jest po obu stronach lipami. Otoczony od północnego – zachodu i zachodu parkiem, od połu­dnia podwórzem gospodarczym zamkniętym z trzech stron zabudowaniami gospodarczy­mi. Budynek jest użytkowany i pełni funkcję mieszkalną.

W 1851 roku dochodzi do podziału dóbr położonych w północnej części wsi, określa­nych w niemieckich źródłach Gut II, między trzema ich właścicielami. W konsekwen­cji powstaje odrębny trzeci majątek. Nowa rezydencja powstała na terenie istniejącego już w osiemnastym wieku folwarku leśnego. Zlokalizowana została poza wsią w kierunku po­łudniowo-zachodnim, nieopodal drogi prowadzącej ze Świdnicy do Letnicy. Pierwszym posiadaczem majątku był Heinrich von Pannewitz właściciel Górnej Ochli. Z jego ini­cjatywy w roku 1852 wybudowano dwór, w otoczeniu którego urządzono trzyhektarowy park krajobrazowy i rozplanowano podwórze gospodarcze, otoczone zespołem budynków folwarcznych. Heinrich von Pannewitz posiadał dobra do początku lat 90. XIX wieku. W 1880 roku w skład jego majątku wchodził: leśny folwark, cegielnia, wyplatarnia ko­szyków i plantacje wikliny. W 1894 roku posiadłość nabył Arthur von Zastrow, praw­dopodobnie z jego inicjatywy do dworu dobudowano dwukondygnacyjny i dwuosiowy aneks, wzbogacony od frontu półokrągłym ryzalitem. W 1912 roku rezydencję kupił Al­fons Strach, następnie w 1917 roku Karl Herbst, a w 1919 roku von Schlicht, który pozo­staje właścicielem do lat 30. XX wieku. Następnie dobra ponownie dołączono do majątku drugiego. Po 1945 roku budynek zaadaptowano na mieszkania dla pracowników Tuczar­ni świń w Świdnicy. W trakcie tego remontu rozebrano taras ze schodami znajdujący się przy elewacji zachodniej. Otynkowano elewacje zacierając pierwotny kształt i formę wy­stroju architektonicznego.

Dwór zbudowany został w 1852 roku. Budynek nie posiada wyraźnych cech stylowych. Budowla rozplanowana jest rzucie wydłużonego prostokąta urozmaiconego od strony pół­nocnej aneksem i od strony wschodniej półokrągłym ryzalitem narożnym oraz współcze­sną przybudówką na planie prostokąta. Fasada zwrócona jest w kierunku zachodnim. Bry­ła rozczłonkowana jest silnie wysuniętym przed lico ryzalitem, przekrytym dachem stoż­kowym, przylegającym do aneksu od strony wschodniej. W głównej części budynek jest jednokondygnacyjny, pokryty dachem dwuspadowym. Aneks dwukondygnacyjny nakry­ty jest dachem wielospadowym z facjatami. Budowla w całości posadowiona jest na wyso­kich piwnicach. Elewacja frontowa jedenastoosiowa zaakcentowana jest w centralnej czę­ści wprowadzoną w połaci dachu czteroosiową wystawką, zamkniętą trójkątnym szczytem. Środkowa oś prawdopodobnie mieściła dawniej główne wejście do dworu, poprzedzone trasem i schodami prowadzącymi do ogrodu, które zlikwidowano po II wojnie świato­wej. Elewacje artykułowane są gzymsami: cokołowym, kordonowym, podokiennym i oddzielającym poddasze. Otwory okienne parteru ujęte są w opaski zwieńczone prostym naczółkiem, z wyjątkiem okien umieszczonych na piętrze, w aneksie, obramionych gład­ką listwą z uszakami.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content