Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Toporów – Pałac

Pałac w Toporowie, wraz z parkiem i założeniem folwarcznym, zlokalizowany został w po­łudniowo-wschodniej części wsi. Sam budynek pałacu znajduje się w na wschodnim krań­cu parku krajobrazowego i zwrócony jest fasadą w stronę ulicy. Opodal, po przeciwnej stronie ulicy, znajduje się XIX-wieczny kościół. Obecnie w pałacu mieści się Państwowy Dom Pomocy Społecznej.

Ze źródeł pośrednich wynika, że Toporów (niem. Topper) posiada metrykę średniowiecz­ną, chociaż pierwsze wiadomości pisane pojawiają się dopiero w XV wieku, kiedy był wła­snością rodu von Löben. Potem przejściowo znalazł się w posiadaniu łagowskiej koman­dorii joanitów. W 1558 roku dobra nabyła rodzina von Zebeltitz, a od niej Knobelsdorf­fowie. Znany nam dzisiaj pałac powstał jednak dopiero po roku 1870 roku, kiedy to ma­jątek przejął i scalił feldmarszałek Edwin von Manteuffel. Wzniósł on obecny budynek na miejscu wcześniejszego dworu o metryce siedemnastowiecznej. Po śmierci fundatora rezy­dencji, jego dorobek szybko przetrwonili spadkobiercy. Zadłużone dobra z pałacem i par­kiem kupił w 1893 roku, na licytacji, niejaki Robert Müller. Po I wojnie światowej dobra toporowskie odkupił od Müllerów Marcin Lutze, w którego posiadaniu były one do cza­sów II wojny światowej.

Malowniczą bryłę pałacu tworzą zróżnicowane formą i gabarytem trzy okazałe człony. Środkowy – na wysokim podpiwniczeniu, nakryty jest wielospadowym dachem przecho­dzącym w narożach połaci w formę stożków. Przylegający od północy segment, w rzu­cie prostopadły, podpiwniczony, parterowy, z dwuspadowym dachem, ma przy krótszym boku czteroboczną w przyziemiu, cylindryczną w wyższych kondygnacjach wieżę zwień­czoną krenelażem oraz iglicą. Trzeci – południowy trzon, na planie prostokąta z ryzalitem posiada dachy dwuspadowe, przenikające się połaciami. Elewacje wszystkich segmentów opracowane zostały według zasady symetrii. Otwory okienne, w części prostokątne, w czę­ści zamknięte łukiem odcinkowym, mają profilowane obramienia z nadprożami w posta­ci odcinków gzymsu. Szczyt segmentu południowego zdobiony jest ostrołucznymi blenda­mi. W elewacji zachodniej północnej części znajduje się wejście ujęte skromnym portalem w postaci pilastrów, wspierających proste belkowanie. Okno nad portalem ma trójkąt­ne nadproże. Zróżnicowane detalem elewacje zespolone są obiegającymi całość wąskimi gzymsami – nadcokołowym i kordonowym wydzielającym parter od piętra.

Pałac w Toporowie wzniesiony został na planie wydłużonego prostokąta, wzbogaconego licznymi przylegającymi do boków aneksami i wykuszami. Bryłę budynku bardzo zróżni­cowano, chociaż można wyróżnić trzy zasadnicze części o różnym charakterze rozwiązań architektonicznych. Część centralną – wzniesioną na wysokość dwóch kondygnacji, któ­rej nadano kostium neorenesansowy. Do niej od strony północnej przylega wysoka wieża o neogotyckim detalu, wybudowana w 1884 roku. Po przeciwnej stronie wzniesiono ma­sywną, trzykondygnacyjną bryłę o zróżnicowanym charakterze – pojawiają się tutaj zarów­no elementy o charakterze renesansowym, jak i blanki o wycięciu ostrołukowym. W po­wojennych przebudowach najbardziej zmieniony został segment południowy, w którym zlikwidowano część otworów okiennych, jak i znany dzisiaj tylko z ikonografii neogotyc­ki wykusz. Nowym elementem bryły jest ganek z tarasem, dobudowany do elewacji tylnej i podwyższony ostatnio o współczesną w formie metalową konstrukcję zadaszenia.

Niestety, do dnia dzisiejszego niewiele pozostało oryginalnych elementów wyposażenia i wystroju pałacu. Zostało ono rozgrabione przez stacjonujących w budynku po roku 1945 żołnierzy radzieckich.

W latach 1947-1955 pałac został wydzierżawiony przez Centralny Związek Spółdzielni „Społem”. Następnie Akademia Rolnicza we Wrocławiu otworzyła w nim swoją filię. Nie posiadamy jednak obecnie wiadomości o zakresie i charakterze prac, jakie prowadzono w obiekcie od 1945 do 1988 roku. Po roku tym przeprowadzono remont kapitalny obiek­tu. Niestety pałac posiadał wtedy już właściwie tylko mury obwodowe. Po pracach tych budynek przejął Dom Pomocy Społecznej, który użytkuje go do dnia dzisiejszego. W 1992 roku przeprowadzono remont hełmu wieży północnej i mniejszych wieżyczek. Wówczas to odnaleziono pochodzący z 1884 roku dokument dotyczący fundatora budynku – von Manteuffla, wymieniający także nazwiska murarzy, cieśli i ich pomocników biorących udział w pracach.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content