Budowę kościoła rozpoczął Ulryk von Dewin, na początku XIII wieku /1207/. Dopiero jednak w 1309 roku odnotowane zostało poświęcenie chóru. Nawę główną zaczęto wznosić w 1401 roku, a około 1430 zamknięto sklepienia. Pierwotne założenie uległo zniszczeniu przez pożar w 1684 roku. Odbudowa trwała do 1694 roku pod nadzorem mistrza budowlanego Kaspra Müllera z Bolesławca oraz murarza Stefana Spinetto z Żagania. Wówczas też wnętrze otrzymało nowe wyposażenie. Pierwszym wymienionym z nazwy kapłanem był proboszcz Baldwin, pełniący obowiązki duchowne w latach 1297-1347.
W 1346 roku miasto zostało wybrane na siedzibę „Erzpriestera”, zwierzchnika całego duchowieństwa Okręgu Żarskiego. Do 1524 świątynia pełniła funkcję kościoła parafialnego obrządku rzymsko-katolickiego. Ostatnim katolickim proboszczem był Simon Enrich. Wraz z szerzącymi się w całej Europie prądami reformacji, również świątynia żarska od lat 30-tych XVI wieku spełniała swoją posługę w obrządku ewangelickim.
Pierwotna świątynia wzniesiona została z cegły w wątku wendyjskim, jako budowla dwunawowa wsparta na trzech środkowych filarach. Korpus główny pięcioprzęsłowy trzynawowy, halowy wsparty na ośmiu ośmiobocznych filarach. Sklepienie nad nawą gwieździste, którego żebra schodzą do maswerkowych konsolek. Prezbiterium wydłużone, trzyprzęsłowe zamknięte wielobocznie. Kolorystyka wnętrza utrzymana w zasadzie dwubarwna. Wszelkie wnęki i płyciny oraz figury malowane na biało, pozostałe elementy, jak fragmenty ścian, żebra sklepienne, kolumienki arkadowań itp. z mocno palonej, ciemnej cegły.
