W bieżącym roku Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie skutecznie pozyskała środki finansowe z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które umożliwią przeprowadzenie badań oraz prac konserwatorskich przy wieży kożuchowskiej fary oraz prac zabezpieczających sklepienie świątyni. Badania i prace konserwatorskie zostaną wykonane zgodnie z programem badań i prac konserwatorskich autorstwa M. Kozarzewskiego i S. Hejke, pozostałe prace remontowe – zgodnie z projektem architektoniczno-konserwatorskim autorstwa P. Szkody, A. Legendziewicza i A. Karasia.
W związku z podjęciem w 2015 r. prac remontowych na elewacjach wieży skuto większość cementowych tynków. Dokonano wówczas odkrycia kamiennych gotyckich maswerków kryjących się pod wtórnym tynkiem w ostrołukowych oknach drugiej kondygnacji wieży. W wyniku przeprowadzonego rozpoznania konserwatorskiego odkryto również barokowy wystrój pasa pod gzymsem wieńczącym elewacje wieży. W tym zakresie dokonano przywrócenia w najwyższej partii wieży barokowego wystroju wraz z ekspozycją reliktów zwieńczenia renesansowego, poprzez wykonanie tynków tej partii jako gładkich z podkreślonym rytem krawędzi elementów zniszczonych tj. skutych wsporników, łęków podstawy attyki. Na tym etapie zakończono prace i przystąpiono do dalszych badań oraz ustalenia programu przyszłych prac remontowo-konserwatorskich.
W 2015 r. dr inż. arch. Andrzej Legendziewicz przeprowadził badania architektoniczne. W ich wyniku dokonano rozpoznania zachowanej struktury murów oraz ich wystroju, jak również przekształceń zabytku na przestrzeni wieków. Badania doprowadziły do rozpoznania nieznanych dotychczas przekształceń wieży, zwłaszcza w jej górnych partiach. W ich świetle początki budowy wieży datuje się na 2. poł. XIII w., kiedy to wzniesiono jej dolne partie. Zapewne w 2. poł. XIV- lub na początku kolejnego stulecia wieżę podwyższono nadając jej plan ośmioboku. Elewacje otrzymały bogatą gotycką dekorację, na którą składały się kamienne maswerki, biforyjne okna, wnęki, pasy gzymsów z płycinami i służki. Wieżę zapewne nakryto hełmem, u podstawy którego wprowadzono balustradę ze sterczynami w narożach. Prawdopodobnie w 2. Poł. XV w. wieże podwyższono o kolejną kondygnację z ostrołucznymi prześwitami i zwieńczono znanym z ikonografii wysokim ostrosłupowym hełmem. W wyniku przekształceń renesansowych, których realizację datuje się na ok. poł. XVI w., zwieńczenie otrzymało formę attyki. Wówczas też zaślepiono otwory okienne z kamiennymi maswerkami. Przekształcenia barokowe objęły głównie otynkowanie wieży oraz wykonanie zachowanego hełmu ostrosłupowego o złamanej płaszczyźnie połaci. Remonty z końca XIX i XX w. przyniosły wprowadzenie tyków cementowych na elewacjach wieży.
Równocześnie dokonano rozpoznania zabytku przez dyplomowanych konserwatorów dzieł sztuki mgr Marcina Kozarzewskiego i mgr Sarę Hejke. Ustalono, że zachowane lico kamienne w partii przyziemia oraz ceglane do wysokości drugiej kondygnacji wieloboku jest w dobrym stanie. Zniszczone są gzymsy kamienne oraz ceramiczne, kamienne piaskowcowe maswerki w oknach drugiego poziomu wieży, ceramiczne służki oraz lico ceglane najwyższej kondygnacji. Na elewacji całego ośmioboku wieży cegła posiada pozostałości po barokowych tynkach. Na zły stan zachowania cegły oraz kamienia główny wpływ miała wieloletnia ekspozycja obiektu na trudne warunki atmosferyczne oraz materiały zastosowane podczas napraw w XIX i XX w. w postaci cementowych spoin oraz tynków.
Prace zaplanowane do zrealizowania w 2016 r. obejmują przede wszystkim zabezpieczenie substancji zabytku przed dalszą degradację przy niezbędnym wzmocnieniu poprzez uzupełnienie murów, przemurowanie ich fragmentów oraz wykonanie spięć miejsc zagrożonych. Ponadto, przeprowadzona zostanie konserwacja istniejącego kamiennego i ceglanego lica, wraz z przywróceniem historycznej formy spoiny, wyeksponowane i częściowo zrekonstruowane zostaną kamienne maswerki, wyeksponowane i uzupełnione zostaną zachowane elementy gotyckiej artykulacji w postaci służek w narożach oraz płycin fryzowych. Przeprowadzenie zaplanowanych prac wpłynie korzystnie na stan zachowania zabytku oraz pozwoli uczytelnić i częściowo odtworzyć jego oryginalny wystrój.
Kościół pw. Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie został wzniesiony w połowie XIII w. Obecną formę otrzymał w wyniku odbudowy prowadzonej po zniszczeniu świątyni na skutek pożaru w 1339 r. Wówczas świątynia zyskała formę trójnawowej hali. W XV w. do kościoła dostawiono kaplice południowe, zakrystię z emporą i podwyższono wieżę. Po kolejnym pożarze w 1554 r. podwyższono mury prezbiterium i przebudowano dach, we wnętrzu założono sklepienia krzyżowe, a wieżę zwieńczono krenelażem. W 1725 r. do prezbiterium dobudowana została kaplica Oliwna. W 1764 r. spłonęły dachy kościoła, które przy odbudowie zastąpiono odrębnymi dachami nad każdą z naw. Mimo wielokrotnych przebudów zachowana jest gotycka forma i wyjątkowe walory średniowiecznej świątyni. Dominantę budowli stanowi górująca nad nią wieża. Planowane prace wpłyną na poprawę stanu zachowania cennego w skali naszego regionu zabytku.
W związku z podjęciem w 2015 r. prac remontowych na elewacjach wieży skuto większość cementowych tynków. Dokonano wówczas odkrycia kamiennych gotyckich maswerków kryjących się pod wtórnym tynkiem w ostrołukowych oknach drugiej kondygnacji wieży. W wyniku przeprowadzonego rozpoznania konserwatorskiego odkryto również barokowy wystrój pasa pod gzymsem wieńczącym elewacje wieży. W tym zakresie dokonano przywrócenia w najwyższej partii wieży barokowego wystroju wraz z ekspozycją reliktów zwieńczenia renesansowego, poprzez wykonanie tynków tej partii jako gładkich z podkreślonym rytem krawędzi elementów zniszczonych tj. skutych wsporników, łęków podstawy attyki. Na tym etapie zakończono prace i przystąpiono do dalszych badań oraz ustalenia programu przyszłych prac remontowo-konserwatorskich.
W 2015 r. dr inż. arch. Andrzej Legendziewicz przeprowadził badania architektoniczne. W ich wyniku dokonano rozpoznania zachowanej struktury murów oraz ich wystroju, jak również przekształceń zabytku na przestrzeni wieków. Badania doprowadziły do rozpoznania nieznanych dotychczas przekształceń wieży, zwłaszcza w jej górnych partiach. W ich świetle początki budowy wieży datuje się na 2. poł. XIII w., kiedy to wzniesiono jej dolne partie. Zapewne w 2. poł. XIV- lub na początku kolejnego stulecia wieżę podwyższono nadając jej plan ośmioboku. Elewacje otrzymały bogatą gotycką dekorację, na którą składały się kamienne maswerki, biforyjne okna, wnęki, pasy gzymsów z płycinami i służki. Wieżę zapewne nakryto hełmem, u podstawy którego wprowadzono balustradę ze sterczynami w narożach. Prawdopodobnie w 2. Poł. XV w. wieże podwyższono o kolejną kondygnację z ostrołucznymi prześwitami i zwieńczono znanym z ikonografii wysokim ostrosłupowym hełmem. W wyniku przekształceń renesansowych, których realizację datuje się na ok. poł. XVI w., zwieńczenie otrzymało formę attyki. Wówczas też zaślepiono otwory okienne z kamiennymi maswerkami. Przekształcenia barokowe objęły głównie otynkowanie wieży oraz wykonanie zachowanego hełmu ostrosłupowego o złamanej płaszczyźnie połaci. Remonty z końca XIX i XX w. przyniosły wprowadzenie tyków cementowych na elewacjach wieży.
Równocześnie dokonano rozpoznania zabytku przez dyplomowanych konserwatorów dzieł sztuki mgr Marcina Kozarzewskiego i mgr Sarę Hejke. Ustalono, że zachowane lico kamienne w partii przyziemia oraz ceglane do wysokości drugiej kondygnacji wieloboku jest w dobrym stanie. Zniszczone są gzymsy kamienne oraz ceramiczne, kamienne piaskowcowe maswerki w oknach drugiego poziomu wieży, ceramiczne służki oraz lico ceglane najwyższej kondygnacji. Na elewacji całego ośmioboku wieży cegła posiada pozostałości po barokowych tynkach. Na zły stan zachowania cegły oraz kamienia główny wpływ miała wieloletnia ekspozycja obiektu na trudne warunki atmosferyczne oraz materiały zastosowane podczas napraw w XIX i XX w. w postaci cementowych spoin oraz tynków.
Prace zaplanowane do zrealizowania w 2016 r. obejmują przede wszystkim zabezpieczenie substancji zabytku przed dalszą degradację przy niezbędnym wzmocnieniu poprzez uzupełnienie murów, przemurowanie ich fragmentów oraz wykonanie spięć miejsc zagrożonych. Ponadto, przeprowadzona zostanie konserwacja istniejącego kamiennego i ceglanego lica, wraz z przywróceniem historycznej formy spoiny, wyeksponowane i częściowo zrekonstruowane zostaną kamienne maswerki, wyeksponowane i uzupełnione zostaną zachowane elementy gotyckiej artykulacji w postaci służek w narożach oraz płycin fryzowych. Przeprowadzenie zaplanowanych prac wpłynie korzystnie na stan zachowania zabytku oraz pozwoli uczytelnić i częściowo odtworzyć jego oryginalny wystrój.
Kościół pw. Matki Bożej Gromnicznej w Kożuchowie został wzniesiony w połowie XIII w. Obecną formę otrzymał w wyniku odbudowy prowadzonej po zniszczeniu świątyni na skutek pożaru w 1339 r. Wówczas świątynia zyskała formę trójnawowej hali. W XV w. do kościoła dostawiono kaplice południowe, zakrystię z emporą i podwyższono wieżę. Po kolejnym pożarze w 1554 r. podwyższono mury prezbiterium i przebudowano dach, we wnętrzu założono sklepienia krzyżowe, a wieżę zwieńczono krenelażem. W 1725 r. do prezbiterium dobudowana została kaplica Oliwna. W 1764 r. spłonęły dachy kościoła, które przy odbudowie zastąpiono odrębnymi dachami nad każdą z naw. Mimo wielokrotnych przebudów zachowana jest gotycka forma i wyjątkowe walory średniowiecznej świątyni. Dominantę budowli stanowi górująca nad nią wieża. Planowane prace wpłyną na poprawę stanu zachowania cennego w skali naszego regionu zabytku.
