Z uwagi na liczne przypadki stosowania przez inwestorów metod przycisków lub przewiertów na stanowiskach archeologicznych, Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków uprzejmie przypomina, że stosowanie tego typu metod w miejscach występowania zabytków archeologicznych jest niedopuszczalne ze stanowiska konserwatorskiego. Należy także pamiętać, że ścisłe strefy ochrony konserwatorskiej układów urbanistycznych miast wpisanych do rejestru zabytków w województwie lubuskim ze względu na konieczność ochrony warstw kulturowych oraz reliktów architektury, w większości przypadków są także stanowiskami archeologicznymi ujętymi w wojewódzkiej ewidencji zabytków.
Zgodnie z art. 31 ust. 1a pkt 2 ustawy z dn. 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2187 ze zm.) osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która zamierza realizować roboty ziemne lub dokonać zmiany charakteru dotychczasowej działalności na terenie, na którym znajdują się zabytki archeologiczne, co doprowadzić może do przekształcenia lub zniszczenia zabytku archeologicznego jest obowiązana, z zastrzeżeniem art. 82a ust. 1, pokryć koszty badań archeologicznych oraz ich dokumentacji, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest niezbędne w celu ochrony tych zabytków. Mając na uwadze ww. zapisy ustawy, roboty ziemne należy prowadzić w sposób umożliwiający przeprowadzenie badań archeologicznych, których zadaniem jest wyeliminowanie ryzyka uszkodzenia lub zniszczenia zabytków, a w przypadku kolizji inwestycji z nawarstwieniami lub obiektami archeologicznymi, ich przebadanie i zadokumentowanie. Tzw. metody bezrozkopowa, tj. metoda przecisków lub przewiertów uniemożliwia przeprowadzenie badań archeologicznych poza obszarem komór.
W związku z powyższym, jedynie w przypadkach gdy nie ma możliwości zmiany przebiegu trasy inwestycji lub nie istnieje możliwość zrealizowania zadania wykopem otwartym (np. przez główne arterie komunikacyjne miast), należy warunkowo udzielić pozwolenia na zastosowanie metod bezrozkopowych poprzedzając je badaniami nieinwazyjnymi (np. metoda georadarowa) lub odwiertami sondażowymi pionowymi.
Nie należy stosować przecisków na terenie stanowisk archeologicznych, a także innych miejsc, gdzie istnieje poważne ryzyko uszkodzenia lub zniszczenia zabytków znajdujących się pod ziemią. Kategorycznie należy odmawiać stosowania metod bezrozkopowych na cmentarzach, także tych formalnie zlikwidowanych oraz w miejscach, gdzie wcześniejsze roboty budowlane lub badania archeologiczne potwierdziły występowanie reliktów przeszłej działalności ludzi.
