Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Grodziszcze – Zespół dworsko-folwarczny

Niewielki zespół dworsko-folwarczny zlokalizowany jest w zachodniej części wsi. Dwór wraz z pozostałościami parku zajmuje zachodnią część założenia. Zabudowania folwarcz­ne nie tworzą zwartej koloni, lecz są rozmieszczone w pobliżu parku i podwórza. Obecnie dwór pełni funkcję mieszkalną.

Historia Grodziszcza sięga wczesnego średniowiecza. Przypuszczalnie już od IX do XII wie­ku istniał tu gród umocniony. W połowie XIII wieku wieś została podzielona pomiędzy księcia a rycerski ród Samsonów z Wielkopolski. Samsonowie czynili darowizny i zamia­ny na rzecz paradyskiego klasztoru i już pod koniec XIII wieku cała posiadłość stanowiła własność cystersów. Duże obciążenia zakonników wobec państwa, zmusiły ich dwukrotnie w XVI wieku do oddania w zastaw Grodzisza, podobnie jak innych majątków, okolicznym szlachcicom. I tak – w 1558 roku wieś należała do Franza von Neumann, a w 1599 roku do Ernsta Tobiasa von Knobelsdorff z Mozowa. Ostatnia transakcja doprowadziła do wie­loletnich sporów z rodziną von Knobelsdorff, która zaczęła rościć sobie prawa do docho­dowych dóbr. Ostatecznie Grodziszcze pozostało w rękach cystersów. Podczas wojny trzy­dziestoletniej na majątek nałożono sekwestr, zdjęty w 1646 roku. Ponownie dobra para­dyskie zostały zajęte podczas wojny siedmioletniej, w 1767 roku. Wówczas sekwestr utrzy­mano aż do 1807 roku. Ostatecznie, w 1811 roku, mocą edyktu króla Prus, Grodziszcze zostało odebrane cystersom. Wieś stała się własnością chłopską z wydzielonym majątkiem szlacheckim wielkości ok. 130 ha, który w 1840 roku za 12 tys. talarów zakupił Oswald Student z Rosina. Rodzina Student władała Grodziszczem przez trzy pokolenia. Na po­czątku XX wieku majątek o powierzchni ok. 200 ha należał do rodziny Bracht, porucznika G. Böhma oraz porucznika Willy’ego Rosenfelda.

Grodziski dwór został wzniesiony około połowy XIX wieku dla rodziny Student, jako parterowa budowla na planie prostokąta, z dwutraktowym wnętrzem i sienią przelotową w osi oraz symetrycznie rozplanowaną fasadą. Na początku XX wieku siedziba została roz­budowana o część północną. Wówczas przekształcono także wnętrze starej części, m.in. po­szerzając powierzchnię mieszkalną na poddaszu, przebudowując sień, a także wymieniając stolarkę okienną i drzwiową.

W obecnym kształcie dwór jest budynkiem założonym na planie prostokąta, z pięciokąt­ną wieżą po stronie północno-zachodniej i przybudówką od strony północno-wschodniej. Elewacja frontowa zwrócona jest na południowy zachód. Parterowa budowla z poddaszem użytkowym oraz piętrową wieżą posadowiona jest na cokole sygnalizującym wysokie piw­nice. Dwór nakryty jest dachem naczółkowym z wystawkami, natomiast wieża dachem płaskim. Fasada, zakomponowana niesymetrycznie, jedenastoosiowa, podzielona jest ho­ryzontalnie – cokołem, lekko wystającym przed lico muru, oraz gzymsami – wydatnym kordonowym podokiennym i koronującym. Wejście główne, poprzedzone niewielkim ta­rasem i jednobiegowymi schodami, mieści się w czwartej osi od północnego – wschodu. Nad nim ulokowana jest facjata zamknięta łukiem wklęsło-wypukłym z podłużnym, pro­stokątnym oknem zwieńczonym naczółkiem falistym. Duże prostokątne okna pozbawio­ne są detalu architektonicznego. Pozostałe elewacje, tylna jedenastoosiowa oraz boczne – dwu- i trzyosiowa, opracowane zostały analogicznie jak fasada, jednakże okna ujęte są w płaskie opaski wyrobione w tynku.

Po II wojnie światowej grodziski majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa. Do lat 90. XX wieku użytkowany był przez PGR. Obecnie w budynku dworu znajduje się kli­ka mieszkań prywatnych. W związku z adaptacją budynku na potrzeby kilku rodzin prze­kształcono wnętrze, wymieniono część stolarki okiennej i drzwiowej, zamurowano jeden z otworów okiennych w fasadzie oraz dostawiono schody do wtórnie wybitego otworu drzwiowego w elewacji północno-zachodniej. Dwór wymaga przeprowadzenia prac re­montowych, przede wszystkim dachu oraz elewacji.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content