Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Jędrzychowice – Dwór i pałac

Dwór

Założenie folwarczne zlokalizowane jest w środkowej części wsi Jędrzychowice, po wschod­niej stronie drogi prowadzącej ze Wschowy do Szlichtyngowej. Zespół składa się z dwóch części oddzielonych od siebie kompozycyjnie. Po stronie wschodniej usytuowane jest pro­stokątne podwórze zabudowane budynkami gospodarczymi, inwentarskimi i magazyna­mi. W zachodniej części założenia znajduje się dwór, do którego przylega dawny ogród. Za rezydencją rozciąga się park o charakterze krajobrazowym. Przed wejściem do dworu umieszczony jest okrągły klomb i podjazd.

Już w 1579 roku wymienia się dwóch właścicieli Jędrzychowic, Mateusza Radlicza i Ste­fana Wilkowskiego. Przypuszczalnie był to początek podziału miejscowości na dwie czę­ści, odpowiadające w późniejszym okresie Jędrzychowicom Górnym i Dolnym, mającym zazwyczaj dwóch właścicieli. W latach 1605-1614 wieś była własnością Adama Gorczyń­skiego z Gorczyny, który oddał ją w dzierżawę Wojciechowi Kurczach Zawadzkiemu. Z czasem rodzina dzierżawcy stała się właścicielem dóbr. Następnymi dysponentami wło­ści, aż do połowy XIX wieku, byli kolejni przedstawiciele rodziny Mieleckich herbu Cio­łek. Od 1841 roku Jędrzychowice Dolne należały do rycerza Zakonu Joanitów, Leonhar­da von Prittwitz. W tym samym czasie druga część miejscowości była własnością Johana Friedricha Heine. W 2. poł. XIX wieku Leonhard von Prittwitz figuruje jako właściciel Ję­drzychowic Górnych, zaś jako posiadacz dolnego majątku wymieniany jest Oscar Jenke. Jeszcze na początku XX wieku posiadłość jędrzychowicka była podzielona na część górną i dolną. Pierwsza obejmowała 273 ha powierzchni gruntów, a podatek od niej wynosił 5541 marek. Druga liczyła 783,60 ha, a jej właściciel odprowadzał podatek w wysokości 13 180 marek. W 1907 roku majątki zostały scalone i stanowiły własność Karla Gilka-Böt­zow, zarządcą w tym czasie był niejaki Casselmann.

Założenie folwarczne w Jędrzychowicach Górnych powstało w 2. poł. XIX wieku. Posia­dłość obejmowała wówczas 1070 mórg ziemi. W skład majątku oprócz zabudowy gospo­darczej wchodziło jeszcze siedem budynków mieszkalnych, w których łącznie mieszka­ło 78 osób. Dwór został wzniesiony w latach 1920-1925 jako siedziba ówczesnego wła­ściciela folwarku, z rodu von Jagwitz. Murowany, otynkowany budynek założony jest na planie prostokąta, z elewacją frontową zwróconą w kierunku wschodnim. Wnętrze dworu w części północnej jest trzy-, zaś w południowej dwutraktowe. Jednokondygnacyjny bu­dynek z poddaszem użytkowym oraz piętrowym ryzalitem w elewacji frontowej i tylnej, nakryty jest dachem dwuspadowym. W części północnej dwór jest podpiwniczony. Zwar­ta bryła rozczłonkowana jest przez niewielkie, parterowe przybudówki mieszczące się od strony północnej i zachodniej. Fasada dworu zakomponowana jest symetrycznie jako sied­mioosiowa z trzyosiowym ryzalitem pozornym zamkniętym trójkątnym szczytem. W osi ryzalitu mieści się otwarty ganek kolumnowy, nakryty dwuspadowym daszkiem, kryją­cy wejście główne do budynku. Prostokątne otwory okienne, pozbawione opasek, zwień­czone są prostymi naczółkami. Okna drugiej kondygnacji ryzalitu, zamknięte łukiem peł­nym, wsparte na wspólnym gzymsie podokiennym, zwieńczone są naczółkami w archi­wolty. Wyżej mieszczą się małe bliźniacze okienka wsparte na wspólnym parapecie. Ryzalit flankują pionowe pasy muru wystające przed lico fasady. Elewację i ryzalit wieńczy gzyms z gładkim fryzem. Pozostałe elewacje pod względem podziałów opracowane są analogicz­nie, lecz skromniej. W dworze zachował się neorokokowy piec kaflowy.

Po II wojnie światowej folwark został własnością Zespołu Państwowych Nieruchomości Ziemskich. Następnie utworzono tutaj Państwowe Gospodarstwo Rolne. Od 1949 roku zespół folwarczny należał do POHZ w Osowej Sieni. Dwór odnowiono i częściowo zmie­niono układ wnętrz. W budynku mieściły się biura, biblioteka, świetlica, natomiast na pię­trze mieszkanie pracownicze. Obecnie dwór wraz z gospodarstwem stanowi własność pry­watną. Siedziba dawnego właściciela folwarku znajduje się w dobrym stanie zachowania.



Pałac

Założenie pałacowo-parkowe położone jest w zachodniej części wsi i oddalone około 500 m od drogi, prowadzącej ze Wschowy przez Szlichtyngowę do Głogowa. Pałac wraz z ofi­cynami leży w części zachodniej założenia, a część południowo-wschodnią zajmuje fol­wark z zabudową gospodarczą. Od północy z pałacem łączy się rozległy park krajobra­zowy. Opodal pałacu usytuowany jest gotycki kościół pw. bł. Jana z Dukli. Teren dwor­skiego założenia został podzielony miedzy różnych właścicieli. Budynki gospodarcze wraz z oficynami są własnością Spółki Hodowli Zwierząt Zarodowych Osowa Sień, a pałac wraz z parkiem odzyskała po latach Sigrund von Schlichting i podjęła jego odbudowę. Obec­nie część pałacu jest odrestaurowana i zaadaptowana na hotel. Skrzydło barokowe jest za­bezpieczoną ruiną.

Pierwsze wzmianki o Jędrzychowicach pochodzą z 1307 roku, kiedy to książę Henryk gło­gowski nadał wieś klasztorowi klarysek w Głogowie. W 1566 roku wieś Henrzechowicze była własnością Mateusza Radlica, a trzydzieści jeden lat później przeszła w ręce Stanisława Wilkowskiego, który zbudował tutaj renesansową siedzibę. Na jej miejscu w roku 1726, staraniem Stanisława Mielęckiego, ówczesnego właściciela majątku stanął obecny pałac ba­rokowy. Wtedy także powstał park krajobrazowy. Na przełomie wieku XIX i XX majątek przeszedł na własność Karola Gilka-Bötzow, z którego inicjatywy rozbudowano pałac w la­tach 1909-1910, dostawiając do barokowego korpusu skrzydło z reprezentacyjną salą ba­lową oraz z dwiema cylindrycznymi wieżami. W 1. ćw. XX wieku dobra przeszły w posia­danie hrabiowskiej rodziny von Schlichting, której przodkowie założyli pobliską Szlich­tyngowę.

Pałac założony jest na rzucie prostokąta z przyległym od zachodu dobudowanym skrzy­dłem, również prostokątnym z cylindrycznymi wieżami w narożnikach. Rozczłonkowana bryła obiektu składa się z elementów o różnych gabarytach. Skrzydło zachodnie nakryte jest dachem mansardowym, a czterokondygnacyjne wieże mają dachy oktogonalne z latar­niami. Część barokowa pierwotnie posiadała dach mansardowy, co widoczne jest na zdję­ciu pałacu z 1. ćw. XX wieku. Obecnie trwają prace nad odtworzeniem więźby dachowej. Piwnice pod skrzydłem głównym posiadają sklepienia kolebkowo-krzyżowe. Wnętrze ma układ dwutraktowy z sienią przelotową na osi. Elewacja frontowa i ogrodowa ukształtowa­ne analogicznie, jedenastoosiowe, z pozornym ryzalitem pośrodku. Prostokątne okna mają profilowane obramienia z piaskowca. Pseudoryzality, zwieńczone szczytami o wklęsło-wy­pukłym wykroju, zaakcentowane są na osi portalami, w postaci pilastrów porządku joń­skiego, podtrzymujących w fasadzie pole naczółka z kartuszem z herbem Ciołek oraz ła­cińską inskrypcją z chronostikonem. Część dobudowana w latach 1909-1910 została styli­stycznie dopasowana do starszego korpusu. Formy neobarokowe przejawiają się w zastoso­waniu płaskich pilastrów z kapitelami korynckimi, wklęsło- wypukłych szczytów facjatek, czy półkolistym zarysie reprezentacyjnego tarasu reprezentacyjnego lustrzanymi schoda­mi. Okna wieży posiadają analogiczne do części barokowej opaski okienne. Jedynie okna sali balowej, z racji funkcji tego pomieszczenia, są większe i posiadają profilowane belko­wanie ze zwieńczeniem wklęsło-wypukłym. Z dawnego wyposażenia rezydencji zachowały się ceramiczne sklepienia w piwnicach, drewniane klatki schodowe w wieżach oraz secesyj­ny piec kaflowy. W starszej części pałacu na parterze pomieszczenia wschodniego, zacho­wały się resztki oryginalnej polichromii w kolorystyce pastelowych żółci, czerwieni i błęki­tów. W sali balowej są resztki dwudziestowiecznych sztukaterii z ornamentem neobaroko­wym i motywami cherubinów.

Po II wojnie światowej zespół pałacowy znalazł się w posiadaniu Państwowych Nieru­chomości Ziemskich. Od 1947 do 1949 roku należał do PGR. W 1949 roku gospodar­stwo przypisane zostało do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej Osowa Sień. Na początku lat 90. XX wieku działka wraz z pałacem została sprzedana prywatnym właści­cielom. W 1994 roku pałac odkupiła potomkini przedwojennych właścicieli majątku –i od tego czasu rozpoczęła sukcesywną restaurację i konserwację pałacu, powoli przywra­cając mu dawną świetność.

Zobacz również

Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej

Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378

Żagań, powiat żagański – Kaplica Grobu Bożego (ul. Księżnej Żaganny 16)

Położona obok kościoła Nawiedzenia NMP, jest repliką kaplicy w Görlitz, wzorowanej na grobie Chrystusa w Jerozolimie. Powstała w 1598 z

Żagań, pow. żagański – szpital św. Doroty (ul. Żelazna)

Wraz z przebudową kościoła Świętego Krzyża, z fundacji księżnej Doroty powstał okazały szpital, zaprojektowany przez Schatzberga. Inwestycją, realizowaną w latach

Table of Contents

Skip to content