Istnieje przypuszczenie, że w Iławie (obecnie w granicach miasta) Bolesław Chrobry witał cesarza Ottona III, podążającego w roku 1000 z pielgrzymką do Gniezna. Iława nie stała się jednak zalążkiem Szprotawy, bo stanowiące go gród i osada targowa powstały ok. 1 km na wschód, przy ujściu rzeki Szprotawy do Bobru, gdzie drogi lokalne krzyżowały się z ważnym traktem solnym. Źródła wskazują, że prawa miejskie Szprotawa miała przed 1260. Potwierdzenie ich przez Konrada II żagańskiego w 1302 ujawnia ponadto posiadane przez miasto przywileje – m.in. wolnego handlu, zwolnienie od cła drogowego, prawo bicia monety, a także 100 łanów ziemi. Rozwinięte były rzemiosło i handel, produkcja sukna i jego eksport. Mimo różnych klęsk (pożary, zarazy, wojny) miasto było stać na budowę i odbudowy po kataklizmach okazałych obiektów – kościoła parafialnego, murów obronnych, ratusza. Utrzymało też status stolicy okręgu w czasach przynależności do księstwa głogowskiego (do 1488), korony czeskiej, jak i do Prus (od 1742). Miasto założone zostało na wyspie utworzonej przez odnogi rzeki Szprotawy obok grodu i osady targowej, włączonych wkrótce w jego granice. Mimo wojennego okaleczenia w 1945, Szprotawa zachowała główne elementy zabytkowego układu przestrzennego -rozplanowanie, kościół parafialny, ratusz i znaczne fragmenty murów obronnych.
Rokitno – bazylika mniejsza pw. Matki Bożej Rokitniańskiej
Kościół w Rokitnie należy do wybitnych przykładów sakralnej architektury doby baroku w Polsce. Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1378
