Szukaj

Polityka prywatności
projekt i realizacja Carbo Media

Pożar kościoła katedralnego w Gorzowie Wlkp.

W wyniku pożaru wieży kościoła katedralnego pw. Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wlkp. w dniu 01.07.2017 roku wypaleniu uległy dwie górne kondygnacje wieży wraz z konstrukcją hełmu oraz latarni /słupy, rygle, zastrzały, krokwie i belki stropowe/, a także schody i drewniana posadzka. Chodzi głównie o partię ośmioboczną, nadbudowaną w 1621 roku nad średniowiecznym masywem wieżowym oraz przylegające do niego poddasze pod dachem kopertowym. Konstrukcja tej części wieży wykonana jest w konstrukcji ryglowej i licowana od zewnątrz cegłą ceramiczną. Jak wynika z analizy, część elementów drewnianej konstrukcji została nadpalona lecz zachowała swoje właściwości nośne. Całkowitemu wypaleniu uległy dwa z ośmiu słupów dźwigających latarnię, co spowodowało jej wychylenie i stanowiło podstawę o podjęciu przez PSP decyzji o demontażu w dniu 02.07.2017 r. iglicy wraz z gałką oraz zwieńczenia latarni. Należy też zwrócić uwagę na inne uszkodzenia, zwłaszcza ubytki w pokryciu z blachy miedzianej hełmu i dachu kopertowego nad głównym masywem wieży, nadpalenia krokwi, a także zarysowania na ceglanych ścianach tamburu. Wobec oddziaływania dużych temperatur cegła mogła utracić po części swoje właściwości fizyczne, a spoinowanie ulec wypłukaniu wobec użycia wody pod dużym ciśnieniem trakcie akcji gaśniczej. Natomiast niżej położone kondygnacje wieży pozostały nienaruszone. W trakcie pożaru ocalały dzwony umieszczone w obrębie wieży, zarówno instrumenty położone poniżej kondygnacji narażonych na działanie ognia, jak też XV-wieczny dzwon podwieszony w obrębie latarni.
Ponadto w trakcie akcji gaśniczej do wnętrza wieży i zarazem na emporę muzyczną przedostała się znaczna ilość wody. W związku z powyższym zamoczeniu uległy drewniane elementy konstrukcji, a także struktura murów wieży. Ze stanowiska konserwatorskiego nadmiar wody w obrębie wieży może spowodować nagły rozwój grzybów pleśniowych. Stąd też zalecenie dla właściciela nieruchomości bardzo intensywnego wietrzenia pomieszczeń wieży oraz dokonania wyboru technologii absorpcji nadmiaru wilgoci metodą nieinwazyjną i jej bezzwłocznego zastosowania w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Przeprowadzone czynności w obrębie korpusu nawowego kościoła w dniach 03. i 11.07. nie wykazały zagrożenia dla następujących zabytków ruchomych: ołtarza głównego oraz średniowiecznej grupy „Ukrzyżowania” umieszczonej na belce tęczowej. Szczęśliwie krucyfiks z około 1500 roku eksponowany tradycyjnie w kruchcie podwieżowej został wcześniej oddany do konserwacji, wobec czego nie był narażony na zniszczenie. Natomiast monumentalny obraz olejny na płótnie ze sceną „Wniebowzięcia NMP” z kręgu Szymona Czechowicza, zawieszony na ścianie zachodniej, zagrożony jest zawilgoceniem i destrukcją wskutek odparowania wody ze struktury ściany wieży. Obraz polecono ostrożnie zdemontować ze ściany i umieścić w części wschodniej kościoła. Ponadto destrukcji wskutek zalania wodą uległy miechy główne organów piszczałkowych (umieszczone w dolnej kondygnacji wieży), a zawilgoceniu – wiatrownice oraz inne drewniane elementy instrumentu. Dodatkowo przeprowadzono oględziny zdemontowanej ze zwieńczenia wieży mosiężnej iglicy, gałki oraz wiatrowskazu. W obrębie gałki ujawniono dobrze zachowaną tubę (prawdopodobnie zawierającą dokumenty i numizmaty), która w porozumieniu z Archiwum Państwowym w Gorzowie Wlkp. i Muzeum Lubuskim w Gorzowie Wlkp. zostanie otwarta w dniu 14.07. a jej zawartość zabezpieczona lub poddana wstępnym pracom konserwatorskim. Ponadto w wieży umieszczona była ekspozycja muzealna obejmująca zabytki wypożyczone z Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. Na dzień dzisiejszy wiadomo, że większość z nich poza zamoczeniem (np. ornaty) nie ucierpiała.  
Kościół katedralny pw. Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim z uwagi na reprezentowane wartości wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem 40 orzeczeniem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze z dnia 15.01.1954 r. oraz pod numerem  KOK-I-1/76 decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gorzowie Wlkp. z dnia 19.10.1976 r. Jest to dawny kościół farny wzniesiony pod koniec XIII wieku.  Budowla jest orientowana, murowana z kamienia i cegły ceramicznej. Założona została na planie prostokąta z czworoboczną wieżą po stronie zachodniej i dodanym w 1489 roku po stronie przeciwnej pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Po stronie północno-wschodniej znajduje się zakrystia. Wnętrze kościoła posiada układ pseudobazylikowy, trzynawowy, z  rzędami filarów wspierających sklepienia krzyżowo-żebrowe. Z kolei nad prezbiterium założono sklepienia gwiaździste. Bryła kościoła jest rozczłonkowana, złożona z wieży, masywnego korpusu nawowego, prezbiterium oraz zakrystii. Dominantę stanowi prostopadłościenna wieża nakryta dachem kopertowym, która została w 1621 roku nadbudowana o ośmioboczny tambur zwieńczony hełmem i latarnią. Wewnątrz kościoła zachowały się cenne przykłady historycznego wystroju i wyposażenia, w tym m.in. manierystyczny ołtarz w formie tryptyku, średniowieczna grupa „Ukrzyżowania” umieszczona na belce tęczowej, późnogotycki krucyfiks, XVIII-wieczny obraz „Wniebowzięcie NMP” przywieziony po wojnie z Buczacza, organy piszczałkowe, a także zespół dzwonów oraz polichromie ścienne.
Po 1945 roku świątynia została podniesiona do rangi kościoła katedralnego. W okresie powojennym budowla była wielokrotnie remontowana. Dokonano m.in. strukturalnego wzmocnienia wieży, a następnie w 2007 roku adaptowano jej wnętrze na potrzeby ruchu turystycznego oraz zaaranżowano ekspozycję historyczną. W tym samym czasie  wymieniono pokrycie dachowe na dachówkę ceramiczną karpiówkę, a także wykonano prace w obrębie więźby dachowej.
 

Zobacz również

Brzeźnica - lavabo - zbiornik - fot .1964 r

Zbiornik na wodę w kształcie delfina (ryby)

Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny w miejscowości Brzeźnica,  gm. Brzeźnica, pow. żagański Autor / warsztat: warsztat

Zielona Góra - Łężyca - naczynia ceramiczne odkryte przez zuchów fot. podharcmistrz Pan Jarosław Zasacki

Odkrycie cmentarzyska kurhanowego na terenie kompleksu leśnego w Zielonej Górze – Łężycy

W dniu 7 września 2024 r. grupa zuchów z Zielonogórskiego Obwodu Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej w trakcie zbiórki harcerskiej na terenie

Miłowice - świecznik korpusowy - fot. opubl. 1939 r.

Barokowy świecznik korpusowy (świecznik – pająk)

Miejsce kradzieży/ zaginięcia: kościół filialny pw. św. Antoniego Padewskiego w miejscowości Miłowice,  gm. wiejska Żary, pow. żarski Autor / warsztat: warsztat

Zobacz również

Skip to content