Zakończyły się badania architektoniczne kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Trzebulach przeprowadzone na zlecenie Parafii Rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Leśniowie Wielkim przez prof. Ulricha Schaafa z Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu. Objęły one drewnianą konstrukcję ścian ośmiobocznego korpusu kościoła, więźbę dachową, przechodzącą w konstrukcję latarni oraz wieńczący ją hełm, a także konstrukcję dzwonną. Badania wykazały, że XVII-wieczna konstrukcja kościoła zachowała się w 90%!. Ściany wieńcowe mają jednorodny charakter, świadczący o oryginalności niemal całości korpusu kościoła. Wtórne elementy to uzupełnienia w ścianie zachodniej, wzmocnienie ściany północno-zachodniej lisicami oraz wejście w ścianie wschodniej. W trakcie badań natrafiono na dekoracyjne opracowanie pierwotnych odrzwi południowych (obecnie zasłoniętych przez podział zakrystii na kondygnację), w których bierwiono pełniło funkcję nadproża. Wartym odnotowanie jest również fakt, że konstrukcja więźby dachowej przetrwała niemal w pierwotnej formie, zyskując tylko miejscowe wzmocnienia. Natrafiono na znaczną ilość znaków ciesielskich i innych oznaczeń więźby dachowej. Wiele interesujących informacji, obrazujących tradycje budowlane i zastosowane przy budowie kościoła rozwiązania, jakie udało się rozpoznać w ramach przeprowadzonych badań architektonicznych, zostanie wykorzystanych w celu wyboru odpowiednich rozwiązań przy planowanym remoncie świątyni, skupiających się na poszanowaniu wartości zabytku.
Dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, to świątynia o konstrukcji zrębowej, założona na planie ośmioboku z dostawioną od strony południowej zakrystią, korpusem nakrytym ośmiobocznym dachem, z ośmioboczną, ślepą latarnią zwieńczoną hełmem. Jej budowa w 1670 r. związana jest z fundacją Dietricha von der Marwitz, właściciela trzebulskiego majątku. Na przestrzeni wieków kościół ulegał nieznacznym przekształceniom, m.in. na przełomie XVII i XVIII w. dodano konstrukcję dzwonną, a w XVIII w. z inicjatywy Żychlińskich (ówczesnych właścicieli Trzebul) dostawiono do kościoła lożę patronacką od zachodu i zakrystię ze schodami na poddasze od wschodu, w XIX w. wybudowano nową kruchtę (w miejscu wcześniejszej) i empory. Pokrycie dachu z gontu zastąpiono dachówką. Po 1945 r. kościół przystosowano do liturgii katolickiej poprzez m.in. usunięcie loży patronackiej, ołtarza ambonowego oraz redukcję empory zachodniej.
Anna Balcerowiak
