Zakończyły się badania archeologiczne, w powstałym w 1. poł. XIII w. dawnym opactwie cysterskim w Gościkowie-Paradyżu, przeprowadzone przez Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze. Opactwo, które pełniło w średniowieczu ważną funkcję ośrodka kulturowego i gospodarczego, nadal kryje wiele zagadek. Niewielki zakres dotychczasowych prac archeologicznych nie pozwolił na rozpoznanie wielu zagadnień związanych z funkcjonowaniem klasztoru oraz jego przekształceniami architektonicznymi. Widok z Topografii F.B. Wernera z lat 1748-1751 pokazuje usytuowanie w południowo-zachodniej części założenia głównego wejścia do zespołu, składającego się z trzech przylegających do siebie budowli zwieńczonych dekoracyjnymi szczytami i wejściem głównym z rozbudowanymi schodami w środkowej z nich. Prace archeologiczne skoncentrowały się właśnie w tym miejscu. Teren ten nigdy nie był objęty rozpoznaniem archeologicznym i nie uległ znacznym przekształceniom w XX w., co dało okazję do rozpoznania tej części zabudowań opactwa. W wyniku badań udało się stwierdzić występowania różnoczasowych ciągów komunikacyjnych, które biegły od mostu przez Paklicę do klasztoru. Od strony rzeki stwierdzono występowanie różnego rodzaju umocnień terenu, jak i drewnianego wodociągu (kanału) doprowadzającego wodę do klasztoru. Badania pokazały również, że obszar ten wyłączony był z użytkowania jako cmentarz przykościelny, rejestrowany we wcześniejszych badaniach wokół klasztoru. Wykopy pozwoliły na rozpoznanie zasięgu nieistniejących już zabudowań, znanych dzięki przedstawieniu z Topografii Wernera. Z trzech istniejących budowli w tej partii założenia zachowane jest tylko wschodnia – obecnie zachodnie skrzydło przy wirydarzu. Skrajny (wysunięte najbardziej na zachód) był najkrótszy, środkowy miał sięgać wg Topografii aż do kościoła. Relikty jednego ze skrzydeł odkryto w trakcie prac z 1996 r. Znane przykłady nieścisłości, czy wręcz błędów jakie niosą za sobą ryciny obiektów zabytkowych przygotowane przez Wernera nakazują ostrożność przy formułowaniu jednoznacznych wniosków wyłącznie na ich podstawie. Przeprowadzenie badań archeologicznych w tym rejonie pozwoliłoby zweryfikować ostatecznie te wątpliwości. Najbardziej doniosły charakter ma odkrycie w południowo-zachodniej części kompleksu reliktów osadnictwa wczesnośredniowiecznego, z XII-XIII w., przeczące tezom niektórych badaczy o posadowieniu opactwa na surowym korzeniu.
Na podstawie opracowania A. Michalaka
https://www.dokumentyslaska.pl/werner/litera_p/paradyz.html
fot. A. Michalak
